สมบัติผู้ดี บทที่4

บทที่ 4: ผู้ดี ย่อมมีกิริยาเป็นที่รัก

 

กายจริยา

 

1. ย่อมไม่ฝ่าฝืนเวลานิยม คือ ไม่ไปใช้กิริยายืน เมื่อเขานั่งกับพื้น และไม่ไปนั่งกับพื้น เมื่อเวลาเขายืนเดินกัน 2. ย่อมไม่ไปนั่งนานเกินสมควร ในบ้านของผู้อื่น

3. ย่อมไม่ทำกิริยารื่นเริงเมื่อเขามีทุกข์

4. ย่อมไม่ทำกิริยาโศกเศร้าเหี่ยวแห้ง ในที่ประชุมรื่นเริง

5. เมื่อไปสู่ที่ประชุมรื่นเริง ย่อมช่วยสนุกชื่นบานให้สมเรื่อง

6. เมื่อเป็นเพื่อนเที่ยว ย่อมต้องกลมเกลียว และร่วมลำบาก ร่วมสนุก

7. เมื่อตนเป็นเจ้าของบ้าน ย่อมต้องต้อนรับ และเชื้อเชิญแขกไม่เพิกเฉย

8. ย่อมไม่ทำกิริยาบึกบึนต่อแขก

9. ย่อมไม่ให้แขกต้องคอยนาน เมื่อเขามาหา

10. ย่อมไม่จ้องดูนาฬิกา ในเวลาที่แขกยังนั่งอยู่

11. ย่อมไม่ใช้กิริยาอันบุ้ยใบ้ หรือกระซิบกระซาบกับผู้ใด ในเวลาเมื่อตนอยู่เฉพาะหน้าผู้หนึ่ง

12. ย่อมไม่ใช้กิริยาอันโกรธเคือง หรือดุดัน ผู้คนบ่าวไพร่ ต่อหน้าแขก

13. ย่อมไม่จ้องดูบุคคล โดยเพ่งพิศเหลือเกิน

14. ย่อมต้องรับส่งแขกเมื่อไปมา ในระยะเวลาอันสมควร

 

วจีจริยา

 

1. ย่อมไม่เที่ยวติเตียน สิ่งของที่เขาตั้ง แต่ง ไว้ในบ้านที่ตนไปสู่

2. ย่อมไม่กล่าวสรรเสริญรูป กาย บุคคล แก่ตัวเขาเอง

3. ย่อมไม่พูดให้เพื่อนเก้อกระดาก

4. ย่อมไม่พูดเปรียบเปรย เคาะแคะสตรี กลางประชุม

5. ย่อมไม่ค่อนแคะติรูปกายบุคคล

6. ย่อมไม่ทักถึงการร้าย โดยพลุ่งโพล่งให้เขาตกใจ

7. ย่อมไม่ทักถึงสิ่งอันน่าอาย น่ากระดากโดยเปิดเผย

8. ย่อมไม่เอาสิ่งที่น่าจะอายจะกระดากมาเล่าให้แขกฟัง

9. ย่อมไม่เอาเรื่องที่เขาพึงซ่อนเร้น มากล่าวให้อับอายหรือเจ็บใจ

10. ย่อมไม่กล่าวถึงการอัปมงคล ในเวลามงคล

 

มโนจริยา

 

1. ย่อมรู้จักเกรงใจคน